JAROXATLAR. JAROXATLARNI DAVOLASH TAMOYILLARI. IFLOSLANGAN JAROXATLARNI OLIB BORISHNI O`ZIGA HOSLIGI.

Abstract

Insoniyat qadim zamonlardan beri yaralarni davolab keladi. Yaralarni davolash haqidagi eng qadimgi ma'lumotlar qadimgi shumerlarning gil lavhalarida topilgan, ular miloddan avvalgi 2500 yilga tegishli. Ular yaralarni suv va sut bilan yuvish jarayonini, so'ngra asal va qatron bilan bandajni qo'llashni tasvirlaydi. Yaralar ko'p sabablarga ega; ba'zilari jarrohlik natijasidir, ba'zilari travma natijasidir va boshqalar bosim yoki qirqish kabi tashqi omillar yoki diabet yoki qon tomir kasalliklari kabi asosiy sharoitlar natijasidir. Hisob-kitoblarga ko'ra, Evropada 1,5-2 millionga yaqin odam turli xil jarohatlar bilan yashaydi, surunkali yaralar ustunlik qiladi [1]. Qo'shma Shtatlarda o'tkir jarohatlardan kelib chiqqan surunkali yaralar bir vaqtning o'zida 6,5 millionga yaqin odamga ta'sir qiladi [2]. Klinik tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, statsionar bemorlarning 50% gacha yaralari bor. G'arbiy Avstraliyadagi davlat kasalxonalarida 5800 bemorni o'rganish shuni ko'rsatdiki, 49% jarohatlar bor. Bemorlarning 31 foizida o'tkir jarohatlar, 9 foizida to'shakda yaralar, 8 foizida esa terining shikastlanishi kuzatilgan [3]. Yaralarning katta qismi normal jarohatni davolash jarayoni (gemostaz, yallig'lanish, ko'payish, etuklik) hech qanday cheklovlarsiz o'tadi. Biroq, muhim ozchilik bu bosqichlardan o'ta olmaydi, natijada surunkali jarohatlar bilan bog'liq kasalliklar va xarajatlar kelib chiqadi. Yara to'shagini tayyorlash tabiiy davolanishni tezlashtirish yoki teri greftlari, dermal matritsalar yoki boshqa terini qoplaydigan mahsulotlar kabi muqobil davolash usullarini osonlashtirish uchun yarani davolash deb ta'riflanadi. Bu, ayniqsa, davolanish imkoniyatlarini yaxshilash uchun yaralarni tizimli ravishda baholashda juda muhimdir. Ensiklopediyalarga ko'ra yaraning kundalik tibbiy bo'lmagan ta'rifi butun qalinligi bo'ylab integumental yoki ichki to'qimalarning, ba'zan esa ichki organlarning anatomik yaxlitligini buzishdir