Abstract:
Mediastin to'qimalarining yallig'lanishi - mediastinit - polietiologik kasallik
bo'lib, uni davolashda shifokorlar hal qilish qiyin bo'lgan muammolarga duch
kelishadi. Ko'p sonli xilma-xil kasalliklar, diagnostik tadqiqotlar, terapevtik
manipulyatsiyalar, bo'yin, ko'krak va qorin bo'shlig'i a'zolaridagi operatsiyalarning
asoratlari sifatida yuzaga keladigan mediastinit umumiy, torakal va kardiojarrohlar,
stomatologlar, otorinolaringologlar, endoskopistlar boshqa mutaxassisliklar
shifokorlari amaliyotida paydo bo'lishi mumkin. ,. (2,5).
Ko`ks oralig`I bo'shliqda xo'ppoz borligini tan olgan birinchi shifokor Galen
(miloddan avvalgi 160 yil). Ko‘krak qafasining to‘mtoq jarohatidan keyin
mediastinit rivojlangan yigitning sternatomiyasini o‘tkazdi. Mediastinda
xo'ppozlarning rivojlanishi mumkinligi haqidagi ko'rsatkichlar boshqa antik
mualliflar, xususan, Abu-Ali ibn-Sino va Baronio asarlarida ham uchraydi (7,8).
Avenzoir "mediastinit" atamasini kiritdi va bu kasallikning bir qator belgilarini
keltirdi. Boyer birinchi bo'lib retrosternal xo'ppozning klinik ko'rinishini ko'proq
yoki kamroq aniq tasvirlab bergan. (1,4).
N.I. Pirogov to`sh orti to'qimalarining yiringli yallaiglanish haqidagi
g'oyalarni rivojlantirishga katta hissa qo'shgan. U mediastinal to'qimalarning
yiringli yallig'lanishining ikkita shaklini aniqladi - xo'ppoz va flegmona. N.I.
Pirogov infektsiyaning mediastinga kirishining mumkin bo'lgan yo'llarini ko'rsatdi:
ikkinchisining yorilishi bilan qizilo'ngachdan; jarohatlar tufayli, ayniqsa, o'q yoki
boshqa begona jismlar mediastinada bo'lsa; va bo'yinning hujayra bo'shliqlaridan
yiringli jarayonning tarqalishi bilan (3,6).
Ammo shuni e'tirof etish kerakki, mediastindagi yiringli jarayonlarning
kechish xususiyatlarini tushunish uchun eng muhim masala bo'yicha turli
mualliflarning ma'lumotlari - mediastinning fassial shakllanishlarining tarkibiy
xususiyatlari to'g'risida - juda ziddiyatli bo'lib qoldi..
